Ropniak opłucnej - objawy, przyczyny, leczenie, rokowania
Ropniak opłucnej to nagromadzenie w jamie opłucnej wysięku ropnego. Opłucna jest błoną surowiczą pokrywającą płuca. Składa się z dwóch blaszek: ściennej (znajduje się od strony ścian klatki piersiowej i przepony) i trzewnej (przylegającej do tkanki płucnej). Między blaszkami znajduje się jama opłucnej. W warunkach fizjologicznych w jamie tej znajduje się niewielka ilość płynu surowiczego, który jest jałowy (czyli nie zawiera bakterii, wirusów czy grzybów). Gdy płyn w jamie opłucnej staje się ropny (mętny, bogaty w leukocyty i włóknik) mówimy o ropniaku opłucnej. Ropniak opłucnej jest schorzeniem ciężkim, obarczonym powikłaniami i dużą śmiertelnością.
1. Przyczyny ropniaka opłucnej
Przyczynami powstania choroby są:
- przejście zakażenia z płuc w wyniku zapalenia płuc,
- zropienie początkowo jałowego wysięku lub krwiaka,
- przejście zakażenia ze ściany klatki piersiowej lub okolicy znajdującej się pod przeponą.
W większości przypadków ropniak opłucnej jest powikłaniem chorób zapalnych toczących się w tkance płucnej - po zapaleniu płuc, po odmie opłucnowej, po wykonanej resekcji płuca. Powstać może w wyniku pęknięcia ropnia płuca lub jako skutek urazu. Rzadko powodem jest dostanie się do jamy opłucnej bakterii drogą naczyń krwionośnych.
2. Objawy ropniaka opłucnej
Przebieg choroby jest ciężki. Objawy mogące wskazywać na ropniaka opłucnej to ból w klatce piersiowej, kaszel, ogólne złe samopoczucie, znaczne osłabienie, dreszcze, wysoka gorączka. Występuje duszność i może rozwinąć się niewydolność oddechowa.
Ropniaki dzieli się na:
- ostre - do 6 tygodni od powstania,
- przewlekłe - powyżej 6 tygodni od powstania.
3. Diagnostyka ropniaków opłucnej
Rozpoznanie jest stawiane na podstawie wywiadu, badania lekarskiego oraz wyniku badań dodatkowych. W badaniu lekarskim można nad płucami wysłuchać charakterystyczne zmiany. Również w badaniach laboratoryjnych dochodzi do wzrostu parametrów zapalnych (OB oraz liczby białych krwinek, białka C-reaktywnego).
W celu potwierdzenia podejrzenia ropnia wykonywane są badania dodatkowe - w zdjęciu płuc widoczny jest płyn, a zdjęcie pozwala nakreślić jego lokalizację. Pobierany jest także materiał do badań mikroskopowych. Pobrany płyn z jamy opłucnowej jest ropny, mętny. Po jego pobraniu wykonywane są badania mikrobiologiczne (w celu identyfikacji bakterii oraz określenia wrażliwości na stosowane antybiotyki) oraz cytologiczne.
Najczęściej wykrywaną florą bakteryjną w ropniaku jest mieszana flora bakteryjna, pałeczka zapalenia płuc, gronkowiec złocisty, pałeczka ropy błękitnej oraz bakterie beztlenowe będące pałeczkami gram-ujemnymi. Chorobę powodować mogą także pneumokoki, paciorkowce oraz prątki gruźlicy.
4. Leczenie ropniaka opłucnej
Leczenie uzależnione jest od zaawansowania choroby. W początkowej fazie stosowana jest antybiotykoterapia i drenaż jamy opłucnej. Wykonuje się nakłucie jamy opłucnej i zakłada drenaż (czyli wprowadza się do jamy opłucnej cewnik, czyli specjalną rurkę, dzięki której możliwy jest wypływ wydzieliny z jamy opłucnowej). Zakładany drenaż jest drenażem ssącym, co umożliwia stały odpływ wydzieliny. Antybiotykoterapia stosowana jest ogólnoustrojowo, może być podawana także bezpośrednio do jamy opłucnej.
4.1. Operacyjne leczenie ropniaka opłucnej
W przypadku, gdy choroba staje się przewlekła, ściana ropniaka staje się gruba i wykonanie punkcji płynu i drenażu jest niemożliwe, konieczne jest leczenie operacyjne.
Jednym z rodzajów leczenia operacyjnego jest odkorowanie płuca, czyli dekortykacja. Jej celem jest usunięcie z powierzchni płuca torebki przewlekłego ropniaka. Kilka tygodni wcześniej ropniak jest ewakuowany. Operacja jest przeprowadzana metodą klasycznej torakotomii, czyli otwarcia klatki piersiowej lub metodą wideotorakoskopową, która jest mniej inwazyjna. Operacja umożliwia przerwanie zrostów, usunięcie włóknika oraz zdrenowanie komór ropniaka.
Okienkowanie komory ropniaka jest stosowane u chorych w stanie ciężkim, u których stosowanie drenażu ssącego nie przynosi efektu i stale występują objawy infekcji. Stosowana jest w ropniaku przewlekłym. Polega na usunięciu fragmentów żeber i zastosowaniu drenażu otwartego ropniaka.
Rzadziej zastosowanie ma torakoplastyka czy mioplastyka.
5. Rokowanie przy ropniaku opłucnej
Rokowanie jest zależne od stanu ogólnego chorego, rozmiarów i lokalizacji ropniaka, czasu trwania choroby, współistniejących patologii w płucu oraz ogólnoustrojowych chorób towarzyszących. W przypadku szybkiego zastosowania antybiotykoterapii i drenażu w początkowej fazie choroby, rokowanie jest lepsze.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.