Trwa ładowanie...

Gruczoły Brunnera – budowa, funkcja i choroby

Avatar placeholder
29.04.2021 10:23
Gruczoły Brunnera to gruczoły trawienne, które produkują silnie zasadową wydzielinę neutralizującą kwaśną treść pokarmową przechodzącą z żołądka
Gruczoły Brunnera to gruczoły trawienne, które produkują silnie zasadową wydzielinę neutralizującą kwaśną treść pokarmową przechodzącą z żołądka (123rf)

Gruczoły Brunnera to gruczoły trawienne, które produkują silnie zasadową wydzielinę neutralizującą kwaśną treść pokarmową przechodzącą z żołądka. Znajdują się w błonie podśluzowej dwunastniczy. Zalicza się je do gruczołów rozgałęzionych cewkowych. Jakie pełnią funkcje? O jakich chorobach wspomina się w ich kontekście? Zobacz, co warto wiedzieć.

spis treści

1. Co to są gruczoły Brunnera?

Gruczoły Brunnera (tzw. gruczoły dwunastnicze) to gruczoły trawienne leżące w ścianie dwunastnicy, w błonie podśluzowej. Ponieważ wydzielają soki trawienne, które są niezbędne do przetwarzania pożywienia, są składową układu pokarmowego. Zostały nazwane na cześć szwajcarskiego anatoma Johanna Conrada Brunnera, który opisał je w 1687 r.

Dwunastnica, w której zlokalizowane są gruczoły Brunnera, jest częścią jelita cienkiego i rurowatym narządem niemierzącym więcej niż 30 cm. Swoim kształtem przypomina literę C lub podkowę. Wychodzi z żołądka. Jej początkowy odcinek łączy się z odźwiernikiem żołądka, końcowy przechodzi w jelito czcze.

Zobacz film: "Przyczyny wrzodów układu pokarmowego"

Dwunastnica dzieli się na kilka części. Od strony żołądka to:

  • część górna, nazywaną również opuszką dwunastnicy. Jest najkrótsza,
  • część zstępująca, która tworzy zgięcie górne i dolne dwunastnicy. Tu uchodzi przewód żółciowy wspólny i przewód trzustkowy, tworzące w jej świetle brodawkę Vatera. Przez nią do dwunastnicy wpadają enzymy trawienne wraz z żółcią,
  • część pozioma (dolna), w której wzrasta wysokość i gęstość fałdów okrężnych,
  • część wstępująca, która pnie się ku górze i tworzy zagięcie dwunastnico-czcze. Ten fragment łączy się z jelitem czczym.

Część zstępująca i pozioma dwunastnicy są najważniejszym miejscem wchłaniania treści pokarmowej.

2. Budowa gruczołów Brunnera

Gruczoły Brunnera składają się z kilku lub kilkunastu odcinków wydzielniczych, które uchodzą do jednego kanału wyprowadzającego. Tym samym zalicza się je do gruczołów rozgałęzionych cewkowych.

Lokalizują się w części ściany dwunastnicy zwanej podśluzówkową. Jest to warstwa tkanki pełnej naczyń krwionośnych i nerwów, która wspiera błonę śluzową lub wewnętrzną wyściółkę jelita.

Gruczoły trawienne dzieli się również na przyścienne i pozaścienne. Gruczoły dwunastnicze Brunnera, wydzielające sok dwunastniczy, to gruczoły przyścienne (obok gruczołów żołądkowym wydzielających sok żołądkowy i gruczołów jelitowych Lieberkühna, tzw. krypty Lieberkühna, które wydzielają sok jelitowy). Gruczoły pozaścienne to ślinianki w trzustce, wątrobie i jamie ustnej.

3. Funkcje gruczołów Brunnera

Miazga pokarmowa, która przechodzi z żołądka do dwunastnicy, miesza się z sokiem trzustkowym, żółcią wątroby oraz gruczołów dwunastniczych Brunnera i gruczołów jelitowych Lieberkühna. Ponadto gruczoły dwunastnicze:

  • chronią dwunastnicę przed kwasowym odczynem treści żołądka,
  • utrzymują zasadowy odczyn enzymów jelitowych,
  • nawilżają ściany jelita cienkiego.

Ma to związek z tym, że gruczoły Brunnera produkują silnie zasadową wydzielinę neutralizującą kwaśną treść pokarmową przechodzącą z żołądka.

4. Choroby gruczołów Brunnera

Mówiąc o patologiach dotyczących gruczołów dwunastniczych nie można nie wspomnieć o przeroście gruczołów Brunnera oraz o guzach hamartomatycznych gruczołów Brunnera. Obydwie przypadłości zdarzają się rzadko.

Przyczyną przerostu gruczołów Brunnera (hiperplazja gruczołów Brunnera, rozrost gruczołów Brunnera) może być niezłośliwy guz. Objawy zaburzenia nie są charakterystyczne. Dokuczają wzdęcia, mdłości i ból brzucha. Hiperplazja gruczołu Brunnera jest diagnozowana za pomocą technik takich jak endoskopia i tomografia komputerowa. Leczona jest endoskopowo.

Guzy hamartomatyczne gruczołów Brunnera stanowią około 5% guzów dwunastnicy i do 10% wszystkich guzów jelita cienkiego. Choć po raz pierwszy opisał Jean Cruveihier. Choć miało to miejsce w pierwszej połowie XIX wieku, do końca wieku XX w literaturze medycznej odnotowano zaledwie 150 przypadków.

Zmiany najczęściej dotyczą początkowego odcinka narządu. Zwykle są rozpoznawane przypadkiem podczas badań obrazowych lub endoskopowych jamy brzusznej. Rozpoznaje się je najczęściej pomiędzy 50. a 70. rokiem życia.

Przebieg choroby może być bezobjawowy, jednak w większości przypadków pojawia się niedrożność przewodu pokarmowego z powodu zatkania oraz krwawienie do przewodu pokarmowego.

Niektóre guzy hamartomatyczne są przyczyną wtórnych patologii układu pokarmowego, takich jak wysoka niedrożność mechaniczna przewodu pokarmowego, ostre i przewlekłe krwawienie, ostre zapalenie trzustki czy żółtaczka mechaniczna.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze