Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Tomasz Makos

Usunięcie wyrostka robaczkowego (appendektomia) - przebieg laparoskopii, efekty uboczne zabiegu

Avatar placeholder
03.09.2021 16:57
Usunięcie wyrostka robaczkowego może przebiegać w sposób laparoskopowy lub klasyczny.
Usunięcie wyrostka robaczkowego może przebiegać w sposób laparoskopowy lub klasyczny. (AdobeStock)

Usunięcie wyrostka robaczkowego ma miejsce w sytuacji zapalenia lub zakażenia wyrostka. Wyrostek robaczkowy to zamknięty, wąski przewód, będący uwypukleniem jelita ślepego, o długości mniej więcej 8-9 cm. Zazwyczaj swobodnie zwisa do prawego dołu biodrowego, jednak występuje też w nietypowych położeniach, co rzutuje na niecharakterystyczny zespół objawów chorobowych. Wewnętrzna wyściółka wyrostka wytwarza niewielkie ilości śluzu, który przepływa przez wyrostek do jelita ślepego. Ściany wyrostka zawierają tkankę limfatyczną, która jest częścią układu odpornościowego. Jak reszta jelita grubego, ściany wyrostka zawierają także warstwę mięśni. Jeśli dochodzi do zapalenia lub zakażenia wyrostka robaczkowego, zostaje on usunięty chirurgicznie. Nieleczone ostre zapalenie wyrostka robaczkowego może prowadzić do jego perforacji i zapalenia otrzewnej, które jest stanem zagrożenia życia pacjenta.

spis treści

1. Charakterystyka zapalenia wyrostka robaczkowego

Uważa się, że zapalenie wyrostka robaczkowego rozpoczyna się, gdy otwór wyrostka do jelita ślepego jest zatkany. Blokada może być spowodowana gromadzeniem się gęstego śluzu w wyrostku lub dostaniem się do niego kału. Śluz lub stolec twardnieje, staje się jak skała i blokuje otwór. Bakterie, które zwykle znajdują się w wyrostku, powodują powstanie stanu zapalnego. Inną przyczyną zapalenia wyrostka robaczkowego jest pęknięcie wyrostka robaczkowego oraz rozprzestrzenianiu się bakterii na zewnątrz. Jeśli wyrostek pęknie, zakażenie może rozprzestrzeniać się w całej jamie brzusznej, ale zwykle ogranicza się do niewielkiej okolicy wyrostka robaczkowego (tworząc wokół plastron).

Zdarza się czasami, że ból, stan zapalny i objawy mogą zniknąć. Dzieje się tak głównie u osób starszych, które przyjmują antybiotyki. Najczęstszym powikłaniem jest perforacja wyrostka robaczkowego. Może doprowadzić do powstania ropnia wyrostka lub rozlanego zapalenia otrzewnej (zakażenie całej błony śluzowej jamy brzusznej i miednicy). Główną przyczyną perforacji wyrostka jest opóźnienie w diagnostyce i leczeniu. Mniej częstym powikłaniem zapalenia wyrostka robaczkowego jest niedrożność jelit. Rzadko może wystąpić posocznica – stan, w którym bakterie dostają się do krwiobiegu i wędrują do innych części organizmu. Stanowi ona stan zagrożenia życia.

2. Jak zdiagnozować zapalenie wyrostka robaczkowego

Zobacz film: "Postępowanie przeciwbólowe po operacji"

Objawy zapalenia wyrostka robaczkowego nie są charakterystyczne. Choroba jest szczególnie trudna do zdiagnozowania u dzieci, kobiet w wieku rozrodczym i u osób starszych. Głównym objawem zapalenia wyrostka robaczkowego jest ból brzucha. Ból jest początkowo rozproszony i trudno wskazać jego lokalizację. Gdy zapalenie rozwija się, rozszerza się na zewnętrzne powłoki, a następnie do błony śluzowej jamy brzusznej. Gdy dochodzi do zapalenia otrzewnej, ból się zmienia i można ograniczyć jego obszar występowania do jednego punktu. Generalnie jest to obszar pomiędzy przednim prawym kolcem kości biodrowej, a pępkiem. Nazwa tego punktu pochodzi od nazwiska doktora Charlesa McBurney’a - punkt McBurney’a.

Jeżeli wyrostek pęknie i zakażenie rozprzestrzeni się na całą jamę brzuszną, ból staje się ponownie rozproszony. Nudności i wymioty mogą być również objawami zapalenia wyrostka, podobnie jak jadłowstręt, objawy niedrożności jelit (wzdęcia), podwyższona temperatura, leukocytoza, parcie na mocz lub częste oddawanie moczu.

Zapalenie wyrostka robaczkowego należy różnicować w pierwszej kolejności z napadem kolki nerkowej oraz zmianami chorobowymi prawego jajnika lub jajowodu.

Objawy charakterystyczne dla zapalenia wyrostka robaczkowego:

  • Objaw Blumberga: ból przy zwolnieniu ucisku powłok brzusznych.

  • Objaw Rovsinga: badanie palpacyjne w okolicy lewego dołu biodrowego w ostrym zapaleniu wyrostka robaczkowego wywołuje ból nad prawym dołem biodrowym.

  • Objaw Jaworskiego: pojawienie się narastającego bólu przy opuszczaniu wyprostowanej kończyny dolnej prawej przy jednoczesnym uciśnięciu prawego dołu biodrowego.

Diagnoza zapalenia wyrostka robaczkowego rozpoczyna się od wywiadu i badania fizykalnego. Pacjenci często mają podwyższoną temperaturę ciała i odczuwają tkliwość podbrzusza, gdy lekarz naciska dany obszar. Poziom białych krwinek we krwi jest podwyższony. Prześwietlenie brzucha może wykazać zaleganie stolca, które może powodować stan zapalny. W przeglądowym zdjęciu jamy brzusznej można wykazać obecność poziomów płynu w przypadku niedrożności porażennej jelit.

Badanie ultrasonograficzne tylko w 50% przypadków pokazuje wyrostek, więc nie można wykluczyć zapalenia, nawet jeśli będzie on widoczny. Wlew cieniujący z barytu podawany do jelita grubego może uwidocznić na zdjęciach rentgenowskich stan zapalny. Badanie CT jest przydatne w diagnostyce zapalenia wyrostka robaczkowego i ropni wyrostka, jak również w wykluczeniu innych chorób w obrębie jamy brzusznej i miednicy, które mogą imitować zapalenie wyrostka robaczkowego.

3. Przebieg laparoskopii

Appendektomia - zdjęcia
Appendektomia - zdjęcia

Na zdjęciu widoczny zabieg metodą laparoskopową.

zobacz galerię

Operacyjne usunięcie wyrostka robaczkowego najczęściej odbywa się w trybie ostrego dyżuru, a bezpośrednie przygotowanie do zabiegu prowadzone jest w warunkach szpitalnych, ściśle do zaleceń lekarza chirurga. Leczenie zapalenia wyrostka robaczkowego polega na podaniu antybiotyków, dożylnym nawadnianiu oraz przygotowaniu do operacji. Usunięcie wyrostka robaczkowego może przebiegać w sposób laparoskopowy lub klasyczny. Operacja wykonywana jest w znieczuleniu.

Appendektomia klasyczna wiąże się z minimalnym ryzykiem i nie wymaga długiego pobytu w szpitalu, polega na wykonaniu laparotomii czyli operacyjnym otworzeniu powłok jamy brzusznej. Jeśli doszło do pęknięcia wyrostka robaczkowego, podczas operacji jama brzuszna jest oczyszczana. Dren, czyli mała rurka, pozostaje po operacji w ciele pacjenta w celu oczyszczenia rany z powstających płynów i ropy. Wybór rodzaju operacji jest dokonywany przez lekarza.

Mniej inwazyjna appendektomia laparoskopowa po raz pierwszy miała miejsce w roku 1983, potem powoli zdobywała coraz większe uznanie wśród chirurgów, ponieważ jest ona mniej bolesna, bezpieczniejsza, szybciej następuje regeneracja organizmu i rzadsze są przypadki pojawienia się powikłań pooperacyjnych. Wady laparoskopowego usuwania wyrostka robaczkowego to dość wysokie koszty operacji oraz długi czas jej trwania.

Laparoskopia jest zabiegiem operacyjnym, w którym małe światłowodowe rurki z kamerą wprowadzane są do jamy brzusznej przez małe otwory w ścianie brzucha. Laparoskopia umożliwia bezpośredni widok na wyrostek, jak również inne narządy jamy brzusznej i miednicy. Wyrostek może być usunięty w tym samym czasie. Wadą laparoskopii, w porównaniu z USG i TK, jest to, że wymaga znieczulenia ogólnego. Służy jednak nie tylko do diagnostyki, ale także do leczenia. Jeśli diagnoza zapalenia wyrostka robaczkowego zostanie postawiona, usuwa się go.

Istnieją jednak osoby, u których organizm sam radzi sobie z zapaleniem i infekcją. Osoby te otrzymują antybiotyki, a wyrostek może być usunięty w późniejszym terminie. W czasie zabiegu usuwania wyrostka wykonuje się 2-3 cm nacięcie w okolicy wyrostka. Lekarz lokalizuje wyrostek i sprawdza, czy może być on usunięty. Jeśli tak, wyrostek uwalniany jest od umocowania do brzucha i okrężnicy, następnie otwór w jelicie grubym jest zszywany. Jeżeli ropień jest obecny, ropa może być osuszona. Brzuch zostaje zamknięty.

Nowsze techniki usunięcia wyrostka robaczkowego wykorzystują laparoskop. To cienki teleskop, dołączony do kamery wideo, który umożliwia chirurgowi kontrolę wewnątrz jamy brzusznej przez małe rany. Wyrostek może zostać usunięty specjalnymi instrumentami, które mogą być wprowadzone do jamy brzusznej, podobnie jak laparoskop, przez małe nacięcia. Korzyści z techniki laparoskopowej obejmują mniej bólu pooperacyjnego i szybsze odzyskanie sprawności. Jeśli nie doszło do pęknięcia, pacjent wysyłany jest do domu w ciągu 2 dni. Jeśli doszło do niej, pobyt pacjentów w szpitalu przedłuża się.

Przeciwwskazania do appendektomii laparoskopowej:

  • Brak odpowiedniej aparatury i doświadczenia lekarza.
  • Ciężkie schorzenia płuc pacjenta.
  • Wady serca.
  • Nadciśnienie.
  • Skłonność do krwawień.
  • Przebyte liczne operacje.

4. Efekty uboczne zabiegu laparoskopii

Usunięcie wyrostka robaczkowego nie niesie ze sobą dużego ryzyka. Rzadko pojawiają się następujące powikłania po operacji:

  • Zakażenie rany pooperacyjnej.
  • Krwawienie.
  • Przepuklina w bliźnie pooperacyjnej.
  • Zapalenie otrzewnej.
  • Powikłania związane z zastosowaniem znieczulenia.

Infekcja po usunięciu wyrostka robaczkowego może objawiać sie jako zaczerwienienie i tkliwość w miejscu przecięcia i wymagać tylko antybiotyków, jeśli jest łagodna. W cięższych przypadkach wskazane są antybiotyki i leczenie operacyjne. Może pojawić się też ropień w okolicach wyrostka.

Po zabiegu należy stosować się ściśle do zaleceń lekarskich. W celu zapobiegania chorobie zakrzepowo-zatorowej uruchomienie pacjenta następuje już w pierwszej dobie po zabiegu. Po około 2-3 tygodnia następuje całkowity powrót sprawności pacjenta sprzed zabiegu operacyjnego. W razie nasilającego się bólu opornego na leki zalecone przez lekarza, należy skontaktować się z lekarzem chirurgiem. Zaleca się także wizytę kontrolną w okresie 1-2 tygodni po zabiegu.

Nie jest jasne, jaką rolę wyrostek robaczkowy spełnia u dorosłych, ale jego usunięcie nie powoduje długoterminowych skutków.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Powikłania po wycięciu wyrostka
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze