Laryngologia
Laryngologia (zwana również otorynolaryngologią lub otolaryngologią) to szeroki dział medycyny zajmujący się leczeniem chorób ucha, nosa, krtani i gardła.
Badanie nosa i zatok
Pierwszym postępowaniem w czasie badania nosa i zatok przynosowych jest dokładna rozmowa lekarza z pacjentem o nękających go dolegliwościach. Następnie lekarz ogląda za pomocą wziernika jamę nosową i przeprowadza badanie palpacyjne. Lekarz może również wykonać próby czynnościowe, do których zaliczamy badanie drożności nosa i badanie węchu. Diagnostyka zatok przynosowych polega na wykonaniu endoskopii, diafanoskopii, obrazowania metodami radiologicznymi lub punkcji i płukania zatok przynosowych.
Badanie słuchu
Metody służące do badania słuchu dzielą się na: subiektywne i obiektywne.
Badania subiektywne, z udziałem woli pacjenta - wyróżniamy tutaj kilka rodzajów badań. Jednym z nich jest badanie szeptem. Zdrowa osoba potrafi usłyszeć szept z odległości 20 metrów. Badanie przeprowadzane z odległości 5 metrów. Kolejnym jest badanie stroikiem, w którym wykorzystuje się dwie próby: próba Webbera polegająca na ustawieniu stroika na szczycie głowy. Pacjent powinien słyszeć dźwięk tak samo w obu uszach. Próba Rinnego polegająca na przyłożeniu kamertonu do wyrostka sutkowatego znajdującego się za uchem (badanie przewodzenia kostnego) i przybliżeniu w okolice małżowiny usznej (badanie przewodzenia powietrznego). Trzecim sposobem jest badanie audiometryczne za pomocą urządzenia zwanego audiometrem. Chory zakłada słuchawki i w chwili usłyszenia dźwięku naciska przycisk. Audiometr wykreśla krzywe głośności, przy których dźwięk jest słyszany przez pacjenta.
Badania obiektywne, bez udziału woli pacjenta – wyróżniamy tutaj trzy badania. Pierwszym z nich jest audiometria impedancyjna polegająca na założeniu sondy do ucha środkowego i badanie ruchomości błony bębenkowej, ciśnienia w jamie bębenkowej i odruchów z mięśnia strzemiączkowego. Drugim badaniem jest mierzenie słuchowych potencjałów wywołanych w nerwie słuchowym. Trzecim jest badanie otoemisji akustycznej pozwalającej na rejestrację funkcji ślimaka oraz skurcz i działanie komórek słuchowych. Jest to badanie przesiewowe u noworodków pozwalające wcześnie wykryć zaburzenia słuchu.
Najczęstsze choroby laryngologiczne wymagające postępowania chirurgicznego
Rak krtani jest najczęstszym nowotworem głowy i szyi. Występuje 9 razy częściej u mężczyzn.
Najważniejszymi przyczynami powstawania raka krtani jest palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, choroba refluksowa oraz ekspozycja na dym, azbest, chrom i węglowodory aromatyczne.
Ze względu na umiejscowienie zmiany nowotworowej wyróżniamy trzy rodzaje raka:
- rak nagłośni - objawia się chrypką i uczuciem drapania w gardle. W zaawansowanej chorobie występuje ból, powiększenie węzłów chłonnych, trudności z połykaniem, krwioplucie i duszność;
- rak głośni - objawia się chrypką, szybko występującą dusznością i powiększeniem węzłów chłonnych przedkrtaniowych, jest najczęstszą postacią;
- rak podgłośni - ma identyczne objawy jak rak głośni, powiększeniu ulegają węzły chłonne nadobojczykowe i śródpiersiowe.
Leczenie raka krtani polega na przeprowadzeniu laryngektomii polegającej na operacyjnym usunięciu krtani ze zmianą nowotworową. Dodatkowo stosuje się radioterapię.
Tracheotomia
Niezwykle istotnym i często wykonywanym laryngologicznym zabiegiem chirurgicznym jest tracheotomia. Polega na otwarciu przedniej ściany tchawicy i wprowadzeniu rurki do światła dróg oddechowych, aby zapewnić drożność dróg oddechowych z pominięciem nosa, gardła i krtani. Często jest to zabieg ratujący życie. Głównymi wskazaniami do zabiegu są: ciężkie urazy twarzoczaszki, oparzenia dróg oddechowych, przeszkoda w drogach oddechowych, np.: guz, obustronne porażenie fałdów głosowych, konieczność przewlekłej sztucznej wentylacji za pomocą respiratora, nadmiar zalegającej wydzieliny oskrzelowej, przedłużona intubacja, masywny obrzęk krtani i przedłużająca się wentylacja mechaniczna.
Laryngektomia
Laryngektomia to zabieg chirurgicznego usunięcia krtani. W zależności od zaawansowania i umiejscowienia choroby wyróżniamy trzy metody laryngektomii:
- chordektomia - usunięcie fałdu głosowego wraz z mięśniem głosowym, stosowane w przypadku, gdy nowotwór obejmuje tylko jego część przednią, nie przechodząc poza wyrostek głosowy nalewki, można ją wykonać endoskopowo lub przy użyciu lasera;
- laryngektomia częściowa - może być wykonana endoskopowo lub z dojścia zewnętrznego;
- laryngektomia całkowita - wyłuszczenie całej krtani stosowane w przypadku obustronnego raka, obejmującego jamę nad- i podgłośniową
Punkcja zatoki szczękowej
Jest konieczna w przypadku przewlekłego zapalenia zatoki. Podczas jej wykonywania pacjent jest w pozycji siedzącej. Igłę wprowadza się do przewodu nosowego dolnego i przebija ścianę zatoki. Po pobraniu materiału do badań przepłukuje się zatokę środkiem odkażającym i podaje leki.
Postępowania operacyjnego wymagają również: inne nowotwory głowy i szyi, zwężenia przełyku, tchawicy i oskrzeli, przewlekłe zapalenie zatok, guzy szyi, polipy nosa i repozycja kości nosa.
Dominik Siutka