Rak pęcherzyka żółciowego

Rak pęcherzyka żółciowego jest piątym co do częstości nowotworem układu pokarmowego występującym częściej u kobiet niż mężczyzn (stosunek 3:1), przeważnie po 60 roku życia. Wśród raków dróg żółciowych stanowi 80-95%. Charakteryzuje się dużą złośliwością, ponieważ w większości przypadków w momencie rozpoznania nie udaje się całkowicie usunąć zmiany. W rezultacie tego 5-letnie przeżycie wynosi średnio 5-12%.

Rak pęcherzyka żółciowego.
Źródło: Patologia Robbinsa V. Kumar, R. Cotran, S. Robbins,
pod red. W. Olszewskiego, str. 727, ryc. 16-33
Rak pęcherzyka żółciowego wywodzi się z nabłonka błony śluzowej, dlatego w 90% są to gruczolakoraki. Najczęstszą lokalizacją jest dno pęcherzyka, następnie trzon i szyjka. Kamienie obecne są u 60-90% chorych. Uważa się, że długotrwałe drażnienie kamieniami ściany pęcherzyka żółciowego powoduje przewlekły stan zapalny prowadzący do raka. Jednak do tej pory brak na to bezpośrednich dowodów. Z rakiem pęcherzyka żółciowego w 30% współistnieje pęcherzyk żółciowy porcelanowy (wysycony solami wapnia). Do czynników ryzyka raka należą również polipy i brodawczaki. Rak szerzy się drogą układu chłonnego, krwionośnego, przez osłonki nerwowe, wzdłuż przewodów żółciowych oraz nacieka sąsiednie tkanki tj. wątroba, okrężnica, dwunastnica.

Objawy kliniczne i diagnostyka raka pęcherzyka żółciowego

Objawy raka pęcherzyka żółciowego są niecharakterystyczne i w początkowym okresie choroby przypominają kamicę pęcherzyka żółciowego. Do objawów należą: ból brzucha w prawym podżebrzu promieniujący do okolicy międzyłopatkowej lub prawej łopatki, żółtaczka i świąd skóry, brak apetytu, nudności i wymioty, spadek masy ciała, a niekiedy wyczuwalny guz w nadbrzuszu prawym.

U części chorych rak wykrywany jest przypadkowo podczas badania ultrasonograficznego, pooperacyjnie lub podczas operacji kamicy pęcherzyka żółciowego. U większości chorych jednak, rozpoznanie stawiane jest zbyt późno, co związane jest również z dużą złośliwością i szybkim postępem choroby.

Oprócz ultrasonografii, w której można uwidocznić pogrubienie ściany pęcherzyka, guz w świetle lub na jego zewnątrz, w procesie diagnostycznym wykonywane są badania tj. tomografia komputerowa, cholangiografia rezonansu magnetycznego, przezskórna przezwątrobowa cholangiografia oraz endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna (ECPW).

Ważnym badaniem jest oznaczenie markerów nowotworowych (CEA i Ca 19-9). W badaniach laboratoryjnych stwierdza się podwyższony poziom bilirubiny i fosfatazy zasadowej w surowicy w przypadkach naciekania miąższu wątroby lub jej wnęki.

Najpewniejszym potwierdzeniem raka jest wynik badania histopatologicznego usuniętego pęcherzyka żółciowego.

Dorota Kozera

Bibliografia:

• Patologia Robbinsa, V. Kumar, R. Cotran, S. Robbins, pod red. W. Olszewskiego.
• Chirurgia, pod red. W. Noszczyka, Tom 2.
• Choroby wewnętrzne, A. Szczeklik, Tom 1.